بیوگرافی زابل

خوب توی این پست میخوام یه بیوگرافی جامع تر از زابل ارائه کنیم که برای آشنایی یشتر با این شهر بد نباشه

محیط طبیعی :

شهرستان زابل با حدود 317/329 نفر جمعیت در جنوب خاوری ایران و شمال استان سیستان و بلوچستان مساحتی بالغ بر 15197 کیلو متر مربع واقع گردیده از جانب شمال و شمال شرق با استان خراسان جنوبی از در امتداد مرز با کشور افغانستان ، از جنوب با شهرستان زهک و زاهدان ، از غرب با کویر لوت هم مرز می باشد .زابل دارای چهار بخش شیب آب ،پشت آب ، مرکزی و میان کنگی و چهار شهر محمد آباد ، ادیمی ، بنجار و دوست محمد و هم چنین 17 دهستان و حدود 937 روستا می باشد . این شهرستان با یک جاده آسفالته به طول 216 کیلو متر به شهرستان زاهدان مرکز استان راه دارد وتا تهران 1078 کیلومتر فاصله دارد .

آب و هوا :

آب و هوای زابل از نوع بیابانی و گرم و خشک با حداقل دما در دی ماه 11- درجه و حد اکثر دما در تیر ماه 53  درجه بالای صفر گزارش شده است .
بادهای سیستان :

جریان باد در سیستان در کلیه فصول بر قرار است ، باد های 120 روزه در سیستان حاصل توده های پر فشار غربی است که در فصل تابستان از جهت شمال شرق به جنوب شرق می ورزد حد اکثر وزش این باد در تیر ماه به صد کیلو متر در ساعت نیز می رسد که در مسیر باعث جابجایی ریگ های روان می گردد و طوفان های شن ، تپه ماهور و ماسه بادی ها را شکل می دهد طرح تثبیت شن های روان به وسیله مارچ پاشی و ایجاد پوشش گیاهی تنها راه جلو گیر ی از پیشرفت این طوفانها در منطقه سیستان است . از باددر سیستان بهره گیری فراوان می گردد از جمله خار خانه ها ( کولر های طبیعی منازل ) ، یخ دانها ، باد گیر ها و آس بادها به طوری که این منطقه به عنوان خاست گاه آسباد در دنیا لقب گرفته است .

میرا ث معنوی و مردم شناسی

نژاد :

پیش از ورود و استقرار آریایی ها در سیستان نژادهای بومی در این منطقه می زیسته اند و بعد از آن مردم ساکن در این منطقه شاخه ای از نژاد آریایی هستند که بهتر از سایر نقاط زبان و خوصوصیات کلی ایرانیان دوره هخامنشی را حفظ کرده اند . این قوم نجیب قرنهاست که در این خاک مقدس زندگی نموده اند و در واقع نژاد آریا تکامل خود را در دشت سیستان طی نموده است . اقوام سیستانی و زابلی بخش اعظم طوایف سیستان را تشکیل می دهند ، با توجه به سیر مدنیت در این منطقه و دلایل متعدد دیگر در دوره های مختلف از طوایف شیرازی ، عرب ، بلوچ، قاینی ، افغان و هندی به سیستان مهاجرت نموده اند .

زبان و گویش :

محققین گویش مردم سیستان را یکی از چهار زبان متروک پارسی عهد باستان یاد کرده اند لهجه سیستانی به زاولی معروف است از بهترین نمونه های باز مانده گویش سیستانی سرود آتشکده کرکویه سیستان است . در سال ( 254 ه ق ) یعقوب لیث صفاری دولت مستقل ایران را بعد از اعراب در سیستان بنیاد نهاد وی زبان پارسی دری را زبان رسمی ایران نمود که که تا کنون رسمیت دارد .

خط :

کاوش باستان شناسی در شهر سوخته سیستان روشن نمود که هنگام شکوفایی این فرهنگ در (3200 ق. م) خط نگار گری در سیستان رواج داشته است از جمله گل نگاره ذوزنقه ای شکلی است که از دوران ایلامی در لایه دهم شهر سوخته پیدا شده است در دوره هخامنشی خط رایج در منطقه میخی بود خط اوستایی نیز در بعضی از سکه های آن زمان دیده شده است پس از اسلام خط معلقی ابراهیم سجستانی ابداع نمود بعد از شهریاری یعقوب لیث ، زبان و کتاب رایج را در سیستان پارسی دری و پهلوی بود.

فرهنگ عامه :

تمدنی که اکنون در سیستان شاهد آن هستیم ره اورد مشعلی تابناک است که در طی هزاران سال سینه به سینه از نسلی به نسلی دیگر رسیده است و شامل فرهنگی اصیل در قسمت های مختلف زندگی و فولکور منطقه میباشد .

آیین و مراسم ها :

در سیستان آیین ها بر گرفته از اقلیم و طبیعت منطقه ،اعتقادات و طبقات اجتماعی مردم است و به مناسبت های مختلف انجام می شود از جمله

_ آیین ها در موقع کار ( مراسم محشر ) آیین کهن لای روبی بستر رود خانه هیر مند است که حکی از یک نوع تعون و همبستگی منطقه ای و تبلور عینی اتحاد در حل معضلات است که هنوز هم در منطقه انجام می گردد . ( مراسم جشن گندم ) جشن و پایکوبی به مناسبت برداشت گندم وشکر گزاری از درگاه ایزد منان است که با رقص و پایکوبی خاص سیستانی برای هر تازه واردی بسیار جذاب می باشد .

آیین های مذهبی ( عید فطر ، عید غدیر ،عید قربان و مبعث پیامبر _ تولد امام علی (ع) و مراسم آیینی نیمه شعبان که مردم در این روز به زیارت اهل قبور رفته و یک نوع شیرینی محلی به نام چلبک درست می کنند مراسم سحر خوانی و رمضان خوانی در شب های ماه مبارک رمضان و مراسم عزاداری در ماه محرم با اجرای تهذیه و سوگواری .

آیین های ملی ( نوروز و جشن سیزده بدر مردم به زیارت کوه خواجه و سایر زیارت ها می روند جشن می گیرند و شادی می کنند مراسم و آیین های بسیار زیبایی نیز در هنگام تولد ، ازدواج اجرا می گردد .

ادبیات شفاهی :

ضرب المثل ها ، چیستان ، افسانه های کهن سیستانی ،داستان های حماسی و اشعار محلی است که ریشه در اعتقادات و باور های سنتی و اصیل مردم دارد .

موسیقی سنتی :

موسیقی بر گرفته از حکمت معنوی و مولود فرهنگ اصیل این دیار است ودارای قدمتی کهن است در موسیقی سازی ، انواع ساز های محلی از جمله قیچک ، نی ، دایره ، سرنا و ساز و دهل استفادهمی گردد که توسط هنرمندان بومی در خود منطقه ساخته می شود و در کنار موسیقی آوازی و مقامی که بر گرفته از احساسات و فولکور مردم است و در ردیف ها و آواها به صورت دو بیتی ها ( سیتکها ) رباعی ها ، لالایی ها و به مناسبت های مختلف اجرا می گردد . رقص شمشیر از نمونه های شاخص موسیقی سازی و آوازی در منطقه است که ضمن داشتن شهرت جهانی باشور و اشتیاق خاصی در جشن ها و مراسم آیینی این دیار برگزار می گردد .

بازی ها و ورزش های محلی :

کشتی کچ گردان kach خاستگاه دیرینه ای در سیستان دارد و بسیاری از فنون آن اکنون در کشتی آزاد که ورزش ملی ایران است اجرا می گردد . کودی kavade از بازی های محلی و اصیل سیستانی است هم اکنون به عنوان ورزش بومی و رسمی شهرت بین المللی یافته و در بیشتر مسابقات اجرا می گردد .

خسو khoso شنا _ چوک بازی _ چوب بازی و رقص شمشیر مناسک آیینی که از قدمت و اعتبار ویژه ای در سیستان برخوردار است و در بیشتر جشن ها برگزار می گردد .

پزشکی سنتی :

اولین جراحی جمجمه که با موفقیت در شهر سوخته 6000 سال قبل انجام شده است قدمت پزشکی سنتی را در سیستان نشان می دهد رستم زاد یا اولین سزارین و اولین بیهوشی برای جراحی به نقل از شاهنامه در سیستان اتفاق افتاده است . شکسته بندی و حجامت قدمت دیرینه ای در این منطقه دارد و استفاده از گیاهان دارویی در سیستان مرسوم است .

معماری :

یکی از جاذبه های سیستان معماری و بهره گیری مثبت از فرآیند چرخه طبیعت در ساخت مساکن است که به بهترین شکل در زندگی مردم نمود دارد .

کوه خواجه ( کوه رستم یا کوه شیدا کوه خدا ) :

این کوه به صورت برجستگی بازالتی سیاه رنگی در فاصله 30 کیلومتری جنوب غربی شهر زابل با 609 متر ارتفاع در میان دریا مقدس هامون به طرز شگفت انگیزی خود نمایی می کند و در سال 1310 با شماره 54 در فهرست ملی به ثبت رسیده است . مجموعه ای از آثار دوره های مختلف پارتی اشکانی و اسلامی از جمله : یک بنای وسیع و آتشکده ان ، قلعه های خشتی ، راه ها و دالان های قدیمی ، برج باروها و حصار های مختلف چند زیارت گاه قبور سنگی ، کاخ و شهرهای کوچک و دالان گالری و اثاری به نام های کک کهرزاد ، ارگ چهل دختر ، قلعه کافران ، اتاق بی باد ، ارگ سر سنگ ، زیارت خواجه غلطان ، آرام گاه آسیابان ، پیر گندم و بریان و .... در ان دیده می شود شاخص ترین قسمت کوه رستم که شاه نشین ریاست خاندان پر قدرت سورن بوده است کهن دژ یا قلعه رستم و قلعه کافران آن است که در دامنه شرقی کوه مستقر است این بنا با معماری زیبا ی خود یکی از بزرگترین بنا های خشتی پیش از اسلام است . که معروف به تخت جمشیدی از خشت و گل می باشد تزئینات گچبری ، گل برجسته ها و نقاشی های دیواری به عنوان یکی از اولین نمونه ها از این دست نیز در ان به چشم می خورد .